Nieuwsbrief Progressiegericht Werken 840

 

De inhoud van onze trainingen is uiterst praktisch en tegelijk gebaseerd op actueel wetenschappelijk onderzoek.

 

► Het creëren van eigenaarschap

Leidinggevenden willen graag dat medewerkers verantwoordelijkheid voelen voor hun eigen werk en initiatieven nemen in hun werk. Ze willen graag dat medewerkers zich betrokken voelen bij de doelen van de organisatie en actief bijdragen aan het behalen ervan. Eigenaarschap betekent niet alleen dat een medewerker zich verantwoordelijk voelt voor zijn of haar taken, maar ook denkt in termen van oplossingen, kansen ziet om te verbeteren en ervaart dat de organisatie ook ‘van’ hem of haar is. Eigenaarschap gaat dus samen met pro-activiteit. 

► Ervaring-opbrengstmodel voor eerlijke gesprekken

Gesprekken over het verhelderen van verwachtingen, persoonlijke groei, het oplossen van conflicten en het verbeteren van relaties kunnen belangrijk zijn. Toch vermijden we dergelijke gesprekken vaak of zijn we niet helemaal eerlijk tijdens het gesprek. In dit artikel leg ik, aan de hand van het Ervaring-opbrengstmodel voor eerlijke gesprekken (Levine et al., 2025) uit waarom dat zo is en wat we eraan kunnen doen.  

► De voordelen van fijnmazige ervaringen

Fijnmazige ervaringen hebben, betekent dat je de situatie waarin je je bevindt op een complexe manier beleeft. Je hebt bijvoorbeeld per ongeluk vertrouwelijke informatie over iemand gedeeld met iemand anders en in plaats van je simpelweg ‘slecht’ te voelen, is je ervaring veel rijker dan dat. Je voelt je bijvoorbeeld schuldig, je hebt spijt, je bent er verdrietig over, je analyseert wat er gebeurde waardoor je in de verleiding kwam om die informatie te delen, je maakt je bezorgd over wat er nu verder gaat gebeuren, ziet meerdere mogelijke uitkomsten en overweegt verschillende mogelijke vervolgacties et cetera. Wat is het voordeel van fijnmazige ervaringen en wat is de werking waardoor die voordelen tot stand komen? Als je een rijke ervaring construeert, zou je dan ook fijnmaziger emoties construeren? 

► Hoe onverschillig leiderschap samenhangt met amotivatie

Hoe leidinggevenden omgaan met medewerkers is belangrijk. Of ze ondersteunend, belemmerend of onverschillig zijn, hangt sterk samen met de motivatie en het welbevinden van medewerkers. In een recent onderzoek van Van der Vaart et al. (2025) zijn drie verschillende stijlen onderzocht: ‘vuur’, ‘ijs’ en ‘mist’. De onderzoekers bekeken hoe deze stijlen samenhangen met verschillende vormen van motivatie en beleving op het werk.  

► Voorbij emoties, naar fijnmazige ervaringen

Ons brein is gebaat bij het hebben van fijnmazige concepten, waarmee ons brein voorspellingen kan doen die kloppen met de situatie waarin we ons bevinden. Die correcte voorspellingen zorgen ervoor dat we ons gedrag goed kunnen afstemmen op wat er in de specifieke situatie nodig is. Dat geldt zowel voor wat we gedragsmatig doen, wat we zeggen, hoe we ons verplaatsen, hoe we ons bewegen, als voor hoe ons lichaam inwendig functioneert en reageert. Hebben we extra energie nodig en zo ja, waar moet die energie naar toe gaan?  

► De relaties tussen de D-factor en menselijke waarden

Recent onderzoek van García-Fernández et al. (2025) onderzocht hoe de D-factor samenhangt met menselijke waarden zoals beschreven in Schwartz’ waardentheorie.  

Nieuwsbrief Progressiegericht Werken 839

 

 

► Relationeel realisme: een filosofische uitdaging voor psychologen

In hun hoofdstuk “What’s real? A philosophy of science for social psychology” (2025), verschenen in de zesde editie van The Handbook of Social Psychology, zetten Lisa Feldman Barrett en Jordan Theriault de lezer aan het denken over een fundamentele vraag: wat nemen onderzoekers binnen de psychologie eigenlijk aan over de werkelijkheid wanneer ze onderzoek doen? Het hoofdstuk biedt een alternatieve kijk op psychologische verschijnselen-relationeel realisme– die tegelijkertijd uitdagend, nuchter en bevrijdend is. 

► Podcast: enkele gedachten over negativiteit

Deze aflevering van de podcast gaat over negativiteit. Is negativiteit slecht? Hoe kunnen we negativiteit beinvloeden bij anderen? Hoe kunnen we effectief reageren op negatieve uitingen en wat zijn veelvoorkomende niet-effectieve manieren van reageren op negatieve uitingen van gesprekspartners? En hoe kunnen we omgaan met onze eigen negativiteit? 

► Het cyclisch model van betekenisvolle progressie als voorbeeld van relationeel realisme

Hoe kan een filosofie over ‘wat echt is’ helpen om motivatie en groei te begrijpen? Dit artikel laat zien hoe relationeel realisme en ons cyclische model elkaar versterken. In mijn vorige artikel besprak ik het relationeel realisme zoals uitgewerkt door Barrett en Theriault in hun hoofdstuk What’s real? A philosophy of science for social psychology (2025). In dit filosofische perspectief worden psychologische verschijnselen niet opgevat als vaste entiteiten met universele kenmerken, maar als tijdelijke, functionele constructies die betekenis krijgen in relatie tot doelen, contexten, eerdere ervaringen en culturele invloeden. In dit artikel wil ik laten zien dat ons progressiegerichte cyclisch model van betekenisvolle progressie goed past binnen het relationeel realisme, Het model gaat namelijk uit van dezelfde aannames: dat betekenis ontstaat in de interactie tussen individu en context, dat variatie betekenisvol is, en dat verandering plaatsvindt in de dynamiek van alledaagse situaties. 

► Ons voelende brein

Ons voelende brein. Wat is er te zien in ons brein als we een bepaalde emotie ervaren? Er zijn twee emotietheorieën die op die vraag een volledig ander antwoord geven. De ene theorie is basic emotion theory (BET) en de andere is de theory of constructed emotion (psychologische constructietheorie, PCT). Onderzoek van Gündem et al werpt licht op welke van de twee theorieën dichter bij de werkelijkheid ligt. 

► Aversieve omstandigheden verklaren verschillen in donkere persoonlijkheid

Waarom vertonen sommige mensen vaker narcistische, manipulatieve of agressieve gedragingen dan anderen? Nieuw onderzoek (Zettler et al., 2025) toont aan dat deze verschillen niet alleen met biologische aanleg samenhangen, maar ook met kenmerken van de samenleving waarin mensen leven. Het onderzoek, uitgevoerd onder bijna 2 miljoen mensen uit 183 landen en 140.000 deelnemers uit 50 Amerikaanse staten, laat zien dat mensen die leven in samenlevingen met meer corruptie, ongelijkheid, armoede en geweld gemiddeld genomen in sterkere mate een donkere persoonlijkheid vertonen.  

► Het belang van weten hoe gezond je leeft

Het belang van weten hoe gezond je leeft. Welke rol speelt motivatie bij het voornemen om meer te bewegen én bij het echt gaan doen? En hoe belangrijk is je bewustzijn van je eigen gedrag daarbij? Dat onderzocht Kasten et al. Het zogenaamde I-change model gaat ervan uit dat motivatie een specifieke rol speelt in de relatie tussen pre-motivationele factoren en de intentie om fysiek actief te zijn en daadwerkelijke fysieke activiteit. 

Nieuwsbrief Progressiegericht Werken 838


Training Progressiegericht Leidinggeven:

Training Progressiegericht Coachen:

·         Training die start op 1 september 2025

·         Training die start op 3 november 2025

·         Training die start op 15 januari 2026

·         Training die start op 14 april 2026

·         Training die start op 1 september 2026

·         Training die start 1 september 2025

·         Training die start 7 november 2025

·         Training die start 15 januari 2026

·         Training die start 14 april 2026

·         Training die start 7 september 2026

► Nieuw boek: Tegenslag Benutten

Nieuw boek: tegenslag benutten, geschreven door mijn collega Coert Visser, is een aanrader voor iedereen die wel eens te maken krijgt met tegenslag. Het mooi vormgegeven boekje is een laagdrempelige en praktische introductie in wetenschappelijke psychologie en biedt bewezen effectieve manieren om in je eigen leven je niet te laten lamleggen door tegenslag. Maar juist vooruit te komen, naar aanleiding van tegenslag.

► Verdienen consultants meer aan probleemverlenging dan aan progressie?

 Veel organisaties schakelen consultants in om complexe vraagstukken aan te pakken. Het idee is duidelijk: consultants brengen gespecialiseerde kennis en vaardigheden in huis die intern ontbreken. Dat klinkt als een logische en effectieve oplossing. Maar een recente aflevering van VPRO Tegenlicht, “De Consultancymachine“, stelt een confronterende vraag: zijn consultants vaker gebaat bij het voortbestaan van problemen dan bij het daadwerkelijke oplossen ervan? Verdienen ze meer aan probleemverlenging dan aan betekenisvolle progressie?

► Zelf bepalen hoe je je voelt

Zelf bepalen hoe je je voelt. In het boek van Lisa Feldman-Barrett How emotions are made, reikt ze aan hoe je je emoties meer in eigen hand kunt nemen. Emoties kunnen voelen alsof ze je overkomen, alsof je er geen invloed op hebt. Je ergert je, daar kun je niets aan doen. Je bent boos, dat is nu eenmaal zo. Mensen praten vaak over emoties alsof die buiten hun invloedssfeer liggen en ze die op z’n best zouden moeten proberen te reguleren. Maar zo werkt het in ons lichaam en ons brein niet. Een ervaring van een emotie ligt veel meer binnen onze invloedsfeer, dan we vaak denken. Hier en hier en hier kun je er meer over lezen.

► Hoe autoritaire leiders creduliteit exploiteren

 In een nieuw hoofdstuk analyseert psycholoog Robert Sternberg grondig het concept van creduliteit (Sternberg, 2025). Dit is het te gemakkelijk accepteren van informatie zonder voldoende bewijs – als een belangrijke oorzaak van falende probleemoplossing. Volgens Sternberg vormt creduliteit niet alleen een teken van gebrekkige kennis of intelligentie, maar vooral van psychologische dynamieken die zelfs intelligente individuen beïnvloeden.


Nieuwsbrief Progressiegericht Werken 837


Training Progressiegericht Leidinggeven:

Training Progressiegericht Coachen:

·         Training die start op 1 september 2025

·         Training die start op 3 november 2025

·         Training die start op 15 januari 2026

·         Training die start op 14 april 2026

·         Training die start op 1 september 2026

·         Training die start 1 september 2025

·         Training die start 7 november 2025

·         Training die start 15 januari 2026

·         Training die start 14 april 2026

·         Training die start 7 september 2026

► Positief psychologisch functioneren: een definitie door Frank Martela

In een recente publicatie biedt Frank Martela (2025) een verhelderende analyse van het concept positief psychologisch functioneren. Hoewel deze term al lang voorkomt in theorieën over welbevinden, werd tot nu toe zelden duidelijk gemaakt wat er precies onder moet worden verstaan. In zijn artikel biedt Martela een heldere definitie, gebaseerd op theoretische onderbouwing én empirische toetsing.

► Van diagnose naar progressiecondities

In sommige situaties is een diagnose stellen nuttig en noodzakelijk, maar volgens mij kunnen we in veel situaties in plaats van diagnose direct naar progressiecondities toewerken. Deze week vroeg iemand aan me in een training: ’Hoe kan ik bepalen welke mindset de deelnemers in mijn training hebben?’ En iemand anders vroeg: ‘Hoe kan ik vaststellen welke kwaliteit van motivatie mijn zoon heeft voor zijn studie, gecontroleerd gemotiveerd of autonoom gemotiveerd?’

► Het cyclisch model van betekenisvolle progressie

De progressiegerichte aanpak omvat een reeks principes en technieken die individuen en teams ondersteunen om zowel bereikte als gewenste progressie zichtbaar te maken en inzicht te verkrijgen in de te nemen vervolgstappen. Het fundament van deze aanpak ligt in de wetenschappelijke psychologie, zoals de zelfdeterminatietheorie en de mindsettheorie. Dit artikel beschrijft een model dat de belangrijkste elementen van progressiegericht werken in hun samenhang toont: het cyclisch model van betekenisvolle progressie.

► De cultus van persoonlijkheidstests

Annie Murphy Paul schreef het boek The Cult of Personality testing, how personality tests are leading us to miseducate our children, mismanage our companies and misunderstand ourselves. Een indrukwekkend goed onderbouwd boek, waarin een schokkend beeld van cultus van persoonlijkheidstests naar voren komt.

► De relatie tussen depressieve symptomen en doelprogressie

Leduc-Cummings et al. (2024) onderzochten in hoeverre depressieve klachten en het maken van doelprogressie elkaar beïnvloeden. Zij bekeken dit zowel binnen dezelfde persoon over korte tijd als in stabiele verschillen tussen personen. Specifiek wilden ze weten of tijdelijke pieken in depressieve symptomen geassocieerd zijn met minder progressie in de weken erna, en omgekeerd, of minder progressie geassocieerd is met een toename van depressieve symptomen. 

► Podcast: de progressiegerichte stuurvraag

Podcast: de progressiegerichte stuurvraag. Deze podcast behandelt:

    de componenten van de stuurvraag
    de basisformulering van de stuurvraag
    het formuleren van de progressieverwachting
    het formuleren van de rationale
    het bieden van autonomie via de stuurvraag
    valkuilen bij de formulering van de stuurvraag
    alternatieve formuleringen van de stuurvraag